ဆရာမွေးလိုက်၊ ဒကာမွေးလိုက်နဲ့ စစ်ကောင်စီသစ္စာခံ သံဃာတော်များ

(Reuters ပါဆောင်းပါး ဘာသာပြန်)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

December 8, 2022

By Thu Thu Aung, Poppy Mcpherson

မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းက ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဝင်းတခုထဲမှာ သံဃာတော်တပါးဖြစ်တဲ့ ဦးဝါသဝက သူ့နောက်လိုက် လက်နက်ကိုင်တွေကို “ဘာ စိတ်ဓါတ်လဲ” ဆိုပြီး ရှေ့က တိုင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ရိုင်ဖယ်သေနတ်ကိုယ်စီ လွယ်ထားတဲ့ နောက်လိုက်တွေက “သံမဏိစိတ်ဓါတ်၊ သံမဏိစိတ်ဓါတ်” ဆိုပြီး သံပြိုင်ကြွေးကြော်ကြပါတယ်။ သူတို့တွေက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ထဲ အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သစ္စာခံတွေ ဖြစ်ကြပြီး ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို ချေမှုန်းပစ်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတာပါ။

အဲဒီဗီဒီယိုကို စစ်တပ်နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ အွန်လိုင်းမီဒီယာတခုမှာ မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလိုမြင်ကွင်းမျိုး မြင်ရလိမ့်မယ်လို့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများစု နေထိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရင်က စိတ်ကူးဖူးခဲ့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အခုတော့ စစ်တပ်နဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ အဖွဲ့အစည်းတွေ ဘယ်လောက်ထိ ရင်းနှီးတဲ့ မဟာမိတ်တွေ ဖြစ်နေကြပြီလဲဆိုတာ မီးမောင်းထိုးပြနေပါတယ်။

တကယ်တော့ သံဃာတော်တွေဟာ အဖိနှိပ်ခံ ပြည်သူတွေဘက်က ရပ်တည်ပြီး စစ်အာဏာရှင်အဆက်ဆက်ကို ဆန့်ကျင်လာခဲ့ကြတာပါ။ နိုဗယ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လူသိများခဲ့တဲ့ (၁၉၈၈) ခုနှစ် အရေးအခင်းကြီးမှာ သံဃာတော်တွေ ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ကြပါတယ်။ (၂၀၀၇) ခုနှစ် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးမှာလည်း သံဃာတော် ထောင်နဲ့ချီပြီး လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိမှာ သံဃာတော်အများစုက စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံသူတွေ ဖြစ်သွားကြပါပြီ။

ဗုဒ္ဓဘာသာ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ရင်းနှီးမှု ရအောင် စစ်တပ်ဘက်က နှစ်နဲ့ချီပြီး နည်းလမ်းပေါင်းစုံ ကြိုးစားခဲ့တာကြောင့် အခုလိုမျိုး ပြောင်းလဲသွားခဲ့တာလို့ သံဃာအဖွဲ့အစည်းနဲ့ နီးစပ်သူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။ အဲဒီနည်းလမ်းတွေထဲမှာ‌ ဖောဖောသီသီ ဆက်ကပ်လှူဒါန်းတာ၊ အစ္စလာမ် မုန်းတီးရေး အမြင်တွေ အပါအဝင် အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက်တွေ ဖြစ်လာအောင် ပုံသွင်းယူတာတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေအတွင်း အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက် ဘုန်းတော်ကြီးတွေက မူစလင်မုန်းတီးရေး တရားဟောခဲ့ကြပြီး (၂၀၁၃) ခုနှစ်မှာ ဘာသာရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့် လူ (၂၅) ဦး သေဆုံးခဲ့သလို လူနည်းစု ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် စစ်တပ်ဦးဆောင်တဲ့ ဖိနှိပ်တိုက်ခိုက်မှုမျိုးစုံလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။

ပြည်သူတွေအပေါ် လက်ရှိစစ်ကောင်စီက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖိနှိပ်နေချိန်မှာလည်း ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေက နိုင်ငံအနှံ့ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုကြီးမှာ မပါဝင်ဘဲ နေနိုင်ရက်ကြပါတယ်။ ဦးဝါသဝလိုမျိုး သံဃာတော်အချို့က ခါးပိုက်ဆောင် လက်နက်ကိုင်တွေ မွေးမြူပြီး ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို နှိမ်နင်းပေးဖို့ ကြိုးစားလာကြပါတယ်။ သူ့တပ်ဖွဲ့မှာ လူအင်အား ထောင်ချီရှိတယ်လို့တောင် ကြွေးကြော်ထားပါသေးတယ်။ 

တကယ်တော့ အေးအေးချမ်းချမ်း ဆန္ဒပြနေတဲ့ ပြည်သူတွေကို စစ်တပ်က အညှာအတာမရှိ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့လို့သာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာပါ။ စစ်တပ်က ရွာပေါင်း ရာနဲ့ချီ မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေသလို ပြည်သူတွေကို မဆင်မခြင် သတ်ဖြတ်ပြီး စစ်ရာဇဝတ်မှုမျိုးစုံ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ပြစ်မှုပေါင်းစုံ ကျူးလွန်နေပါတယ်။ တချို့ဒေသတွေမှာ လိုအပ်ချက်အရ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ ဖွဲ့စည်းပေးထားကြောင်း  နိုဝင်ဘာလအတွင်း အစိုးရပိုင် သတင်းမီဒီယာတွေမှာ တရားဝင် ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သံဃာတော်တွေကို လက်နက်တပ်ဆင်ပေးထားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ငြင်းဆန်နေဆဲပါ။ ပြည်သူတွေကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာမျိုး မလုပ်ဘဲ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို နှိမ်နင်းဖို့သာ စစ်ဆင်ရေး ဆောင်ရွက်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။

ဦးဝါသဝနဲ့ တခြား ဘုန်းကြီးတွေ လက်နက်ကိုယ်စီ ကိုင်ပြီး စစ်သားတွေနဲ့အတူ ချီတက်နေတာကို ဒေသခံ မီဒီယာတွေမှာ မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကို ယူကေအခြေစိုက် Myanmar Witness စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ကလည်း အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာပြည်အလယ်ပိုင်း ကန့်ဘလူက ဦးဝါသဝရဲ့ ကျောင်းမှာ စစ်သင်တန်းပေးခဲ့တာကိုလည်း တည်နေရာနဲ့တကွ ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်တွေကို သူ ဦးဆောင်နေကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနနဲ့ ဖုန်းအင်တာဗျူးမှာ ဦးဝါသဝကိုယ်တိုင် မိန့်ကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သူက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို “လူမိုက်တွေ” လို့လည်း ခေါ်ဝေါ်သုံးနှုန်းခဲ့ပါသေးတယ်။

ဒေသခံတွေကို အကာအကွယ် ပေးဖို့၊ ကန့်ဘလူနယ်တဝိုက် တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ သူ တည်ထောင်ခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း မိန့်ပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားသူတွေက သံဃာတော်တွေ အပါအဝင် ပြည်သူတွေကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်လို့လည်း စွပ်စွဲပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ “သူတို့က ဖျက်လို့ဖျက်ဆီး လုပ်တာက လွဲပြီး ကျန်တာ ဘာမှ မလုပ်ဘူး၊ ဒါကြောင့် ကျုပ် လုပ်နိုင်တာ ကျုပ်လုပ်တယ်၊ လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ ဖွဲ့တာ ဘာမှ မှားစရာအကြောင်း မရှိဘူး” လို့ ဆိုပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ သတင်းပေး ဒလန်တွေကို ရှင်းလင်းခဲ့ရတာ မှန်ကန်ကြောင်း လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးသမားတွေက ဝန်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရပ်သားပြည်သူတွေကိုတော့ မထိခိုက်ဘူးလို့ ရှင်းပြကြပါတယ်။ “ကျုပ်တို့ အသက်အတွက် ဘာအာမခံချက်မှ မရှိဘူး၊ ဒီနေ့ မင်းနဲ့ စကားပြောနေပေမယ့် မနက်ဖြန်ကျရင် ကျုပ် သေချင်သေနေမှာ” လို့ ဦးဝါသဝက ဆိုပါတယ်။

တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ သိန်းဂဏန်းပမာဏရှိမယ့် သံဃာတော် အားလုံးတော့ စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးမှုတွေ၊ ဖိနှိပ်မှုတွေ ရှိနေတဲ့ကြားက မန္တလေး သံဃာတော်တွေ ဒါဇင်နဲ့ချီ စုရုံးပြီး ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒဖော်ထုတ်မှုတွေ အပတ်စဉ် ပြုလုပ်နေကြပါတယ်။ သံဃာတော် အချို့လည်း လူဝတ်လဲပြီး လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးထဲ ပါဝင်ဆင်နွှဲနေကြပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ သံဃာတော်တွေက ဗုဒ္ဓဘာသာအရ ပထမဆုံး သီလကို ချိုးဖောက်လိုက်တာပဲလို့ ရွှေဝါရောင် အရေးအခင်းမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိပြည်ပမှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ သံဃာတော်တပါးက မိန့်ပါတယ်။ “သူတပါးအသက် သတ်ခြင်းက ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေအဖို့ ခွင့်လွှတ်လို့ မရနိုင်တဲ့ ပြစ်မှုကြီးပဲ” ဆိုပြီး ရှင်းပြပါတယ်။

လက်ရှိပဋိပက္ခတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဩဇာအရှိဆုံး သံဃာအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ မဟနက နှုတ်ဆိတ်နေဆဲပါ။ အာဏာသိမ်းပြီး မကြာခင်မှာ မဟန ဥက္ကဌ ဆရာတော်ကိုယ်တိုင် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ဖူးပါတယ်။ သံဃာတော်တွေ အခုလို လက်နက်ကိုင်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက် တစုံတရာ ပေးဖို့ မေးမြန်းလျှောက်ထားကြည့်တဲ့အခါ မဟနဘက်က တစုံတရာ ပြန်လည် တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။

စစ်ကောင်စီကို လူသိထင်ရှား ထောက်ခံနေတဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေထဲမှာ သီတဂူဆရာတော်ကြီးလည်း တပါးအပါအဝင်ပါ။ သီတဂူဆရာတော်က (၁၉၈၈) အရေးအခင်းမှာ ပါဝင်ခဲ့ဖူးပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ ကြည်ညိုလေးစားခံရသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာတော့ မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တပူးပူး တတွဲတွဲ မြင်ရပြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို “သာသနာပြုမင်းကြီး” လို့ သုံးနှုန်းခေါ်ဝေါ်တတ်သလို ရုရှားနိုင်ငံကိုလည်း အတူ သွားခဲ့ကြပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကို စစ်တပ်က ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်နေချိန် (၂၀၁၇) ခုနှစ်အတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မဟုတ်သူတွေရဲ့ အသက်က တန်ဖိုးမရှိတာမို့ သူတို့ကို သတ်တာက တရားနဲ့ ညီကြောင်း သီတဂူဆရာတော်က တရားဟောခဲ့ဖူးပါတယ်။

ရုရှားခရီးစဉ်အတွင်း “ရုရှားပြည်ကြီး အေးချမ်းပါစေ” လို့ ကြွေးကြော်ပြီး ရုရှားဘုန်းတော်ကြီးတွေနဲ့အတူ အောင်စည်အောင်မောင်းတီးဆုတောင်းနေတဲ့ သီတဂူဆရာတော်ရဲ့ ဗီဒီယိုကိုလည်း မြင်တွေ့ကြရပါတယ်။ လက်ရှိ မြန်မာပြည်အခြေအနေကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် ပြည်သူတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကြောင့် လွန်စွာ စိတ်မကောင်းဖြစ်ရကြောင်း၊ တိုင်းပြည်နဲ့ လူမျိုး အေးချမ်းသာယာဝပြောဖို့သာ ဆန္ဒရှိပြီး ဘယ်သူ့ကိုမှ ဘက်မလိုက်ကြောင်း သီတဂူဆရာတော်ကြီးက ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပေးပို့ခဲ့တဲ့ စာတစောင်မှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ တိုင်းပြည် တည်ငြိမ်မှု ရှိအောင် ကြိုးစားနေတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံကြောင်း ဩဂုတ်လအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်ခဲ့တဲ့ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီ လက်ရော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပေးပို့ခဲ့တဲ့ ရုရှားသံရုံးရဲ့ အီးမေးတစောင်မှာ သီတဂူဆရာတော်ရဲ့ ရုရှားခရီးစဉ် အသေးစိတ်ကို ဖော်ပြထားပြီး ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ပညာရေးနဲ့ စွမ်းအင်အပါအဝင် ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာ ရုရှားမြန်မာဆက်ဆံရေး ခိုင်မာအားကောင်းလာကြောင်း ဆိုပါတယ်။ ဒါက နှစ်နိုင်ငံ ပြည်သူတွေအတွက် ရေရှည်ကောင်းကျိုးတွေ ဖြစ်လာစေလိမ့်မယ်ဆိုပြီး ရေးသားထားပါသေးတယ်။

ဘုန်းတော်ကြီးအချို့ရဲ့  ဒီလို အပြုအမူတွေကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေကြား သံဃာတော်တွေအပေါ် မကြုံစဖူး ဝေဖန်လှောင်ပြောင်မှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်တော်သား ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို မကြားဝံ့မနာသာ လှောင်ပြောင်ရှုတ်ချမှုတွေ အွန်လိုင်းမှာ ပုံမှန်လိုလို မြင်တွေ့လာရပါတယ်။ သံဃာတော်တွေကို လှူဒါန်းတဲ့အခါ အရင်လို မလှူဒါန်းဖြစ်တော့ကြောင်း ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေး မြို့ခံအချို့က ပြောပြကြပါတယ်။ တချို့က စစ်ကောင်စီ ထောက်ခံတဲ့ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို မလှူဒါန်းမိအောင် တမင် ရှောင်ကြဉ်လာပါတယ်။ တချို့ဆိုရင် ရာစုနှစ်နဲ့ချီပြီး တည်တံ့လာတဲ့ နေ့စဉ် ဆွမ်းလောင်း ကုသိုလ်တောင် ဆက်မလုပ်ကြတော့ပါဘူး။

“ဒါက အပြောင်းအလဲ အစပဲ” လို့ မကွေးဒေသခံ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတဦးဖြစ်တဲ့ ကိုနောင်နောင်က သုံးသပ်ပါတယ်။ ဘာသာရေး ဩဇာကြီးစိုးနေမှုကို မြန်မာပြည်သူတွေ အရင်ကထက် ပိုပြီး မေးခွန်းထုတ်တတ်လာပြီလို့ သူ ဆိုလိုတာပါ။

“အရင်ကဆိုရင် အားလုံးက စစ်အာဏာရှင်ကို စစ်အာဏာရှင်လို့ပဲ မြင်တယ်၊ ပြည်သူနဲ့ သံဃာတော်တွေက တသားတည်းပဲ” လို့ ဦးဝါသဝနဲ့ တရပ်တည်းနေ ကန့်ဘလူ ဘုန်းတော်ကြီးတပါးက မိန့်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ စစ်တပ်က စည်းလုံးမှု ပြိုကွဲအောင် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ ဆရာမွေးတာက အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်း ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တခြားဘာသာဝင်တွေအပေါ် မုန်းတီးလာအောင်လည်း စစ်တပ်က သွေးထိုးလှုံ့ဆော်ပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဆန္ဒဖော်ထုတ်မှုတွေမှာ ပြည်သူတွေနဲ့အတူ သံဃာတော်တွေ ပါဝင်လာပြီးနောက်ပိုင်း  စစ်တပ်က ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေကို အထူး ဆက်ကပ်လှူဒါန်းမှုတွေ စတင် ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို “ဆရာ ဒကာ” စီမံချက်လို့လည်း ဆိုကြောင်း မန္တလေးအခြေစိုက် ဘာသာရေး၊ အမျိုးသားရေး သုတေသီတဦးက ရှင်းပြပါတယ်။ ကန့်ဘလူမြို့ခံ သံဃာတော်တပါးကလည်း ဒီသဘောအတိုင်း တထပ်တည်း မိန့်ကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။

သံဃာတော်တွေက လူဝတ်ကြောင်တွေကို တရားပြရပြီး သံဃာတော်တွေရဲ့ ဆွမ်း၊ သင်္ကန်း စသဖြင့် အခြေခံလိုအပ်ချက်တွေကို လူတွေက ပြန်လည်ဆက်ကပ်လှူဒါန်းကြရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်တပ်နဲ့ နီးစပ်သမျှ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကတော့ မြေနေရာတွေ၊ ကျောင်းတွေ၊ စီးဖို့ ကားတွေအထိ လှူဒါန်းခံရကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ “ရွှေဝါရောင် အရေးအခင်းမှာ စစ်တပ်က နည်းနည်း လန့်သွားတယ်။ ဒါကြောင့် သူနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် အင်အားစုတွေကို ဖြိုခွဲပစ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တာ” လို့ မန္တလေးအခြေစိုက် သုတေသီက ဆက်ရှင်းပြပါတယ်။

ဒီလိုနဲ့ နိုင်ငံအနှံ့က ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ အမျိုးဘာသာ အစွန်းရောက်အောင် ဝါဒဖြန့်မှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ စစ်အာဏာရှင်လက်ထက်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ အရာရှိကြီးတဦးကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့တဲ့ လူမျိုးခြား မုန်းတီးရေး၊ အစ္စလာမ်ဆန့်ကျင်ရေး စာစောင်ငယ်တွေကနေ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်မှုတွေ မြစ်ဖျားခံ ပြန့်ပွားလာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာစောင်တွေမှာ မူစလင်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလွယ်တကူ စိတ်တိုစိတ်ဆိုးစရာ အကြောင်းအရာတွေ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မူစလင်အမျိုးသားတွေရဲ့ အိမ်ထောင်ရေးကိစ္စတွေကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ “အဲဒီမှာ အစ္စလာမ် မုန်းတီးရေး အမြင်တွေနဲ့ သံဃာတော်တွေ မှိုင်းတိုက်ခံလိုက်ရတာပဲ” လို့ ကန့်ဘလူမြို့ခံ ဆရာတော်က မိန့်ပါတယ်။ တခြား သံဃာတော်တွေကလည်း ဒီအတိုင်း ပြောပြကြပါတယ်။ “ဦးဇင်း တသက်လုံး မြန်မာပြည်က တကယ့် ကျောင်းကြီးတွေမှာ သီတင်းသုံးလာတာ။ ဒါတောင် အသက် (၁၄) နှစ်တည်းက တခြားဘာသာတွေကို ရှုတ်ချထားတဲ့ စာအုပ်တွေ ဖတ်ဖူးခဲ့တယ်။”

(၂၀၁၀) ပြည့်နှစ်တွေအတွင်း မဘသ ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက်လှုပ်ရှားမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာပြီး မူစလင်ပိုင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့၊ အမျိုးဘာသာ စောင့်ထိန်းရေး ဥပဒေ ပြဌာန်းဖို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် မူစလင်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ မဘသဘက်ကတော့ အစ္စလာမ် အစွန်းရောက်တွေကိုသာ ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ အကြမ်းဖက်မှုကို အားမပေးကြောင်း ဆိုကြပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင် ကိုယ်တိုင်လည်း တိုင်းပြည်ရဲ့ လူများစု ကိုးကွယ်ရာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူအဖြစ် နာမည်ကောင်း ယူဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဒါက မြန်မာ့သမိုင်းရဲ့ ရှေးဘုရင် အဆက်ဆက်အတိုင်းပါပဲ။

အာဏာမသိမ်းခင် တရက်အလိုမှာ သူ့အဆိုအရ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် တည်ထားကိုးကွယ်ဖို့ ပထမဆုံး အုတ်မြစ်ချခဲ့ပါတယ်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာ မြန်မာပြည်မှာ ထွန်းကားနေကြောင်း ကမ္ဘာသိအောင် တည်ထားကိုးကွယ်မယ့် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်အတွက် ပါဝင်လှူဒါန်းကြဖို့လည်း အစိုးရပိုင် မီဒီယာတွေမှာ ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ကိုးလတာ ကာလအတွင်း အစိုးရပိုင် ရုပ်မြင်သံကြား အစီအစဉ်တွေမှာ စစ်တပ်ရဲ့ ဘာသာရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို လေးဆအထိ တိုးမြှင့်ထုတ်လွှင့်ပြသလာကြောင်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အစိုးရလက်ထက်မှာ အမျိုးဘာသာကို အကာအကွယ် မပေးခဲ့တဲ့အတွက် အာဏာသိမ်းခဲ့ရတာဖြစ်ကြောင်း မင်းအောင်လှိုင်က အကြောင်းပြဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။

ရိုဟင်ဂျာ (၇) သိန်းကျော် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ (၂၀၁၇) ခုနှစ် စစ်တပ်ရဲ့ ကျူးလွန်မှုမှာ NLD အစိုးရက ဘေးထွက်ရပ်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ အကြမ်းဖက်မှုကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် လှုံ့ဆော်လာတဲ့ မဘသ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို ထိန်းနိုင်ဖို့ အစိုးရက ပြန်လည် ကြိုးစားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုနဲ့ မဘသအဖွဲ့ ဖျက်သိမ်းခံရပြီး မူစလင်မုန်းတီးရေး မှိုင်းတိုက်နေတဲ့ ဦးဝီရသူလည်း အကျဉ်းချခံရပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် အစိုးရခေါင်းဆောင်တွေ ပုဒ်မအမျိုးမျိုး တပ်ပြီး ပြစ်ဒဏ်ချခံနေရပေမယ့် ဦးဝီရသူ အပါအဝင် မဘသ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကတော့ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာကြပါတယ်။ သူတို့ကို ဘာကြောင့် လွှတ်ပေးခဲ့သလဲဆိုတာ စစ်ကောင်စီဘက်က ရှင်းလင်းချက် မပေးခဲ့သလို ဦးဝီရသူဘက်ကလည်း တစုံတရာ မှတ်ချက်ပေးဖို့ မေးမြန်းတဲ့အခါ ဘာမှ မတုံ့ပြန်ခဲ့ပါဘူး။

မဘသ ဘုန်းကြီးလို့ လူသိများတဲ့ ဦးဝါသဝက မင်းအောင်လှိုင်ကို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံး ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ကြောင်း ချီးမွမ်းခန်းဖွင့်နေတာကို အွန်လိုင်းဗီဒီယိုတခုမှာ မြင်တွေ့ရပါတယ်။ တော်လှန်ရေးသမားတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ သူကိုယ်တိုင် ဖွဲ့စည်းပြီး အင်အား (၄၀၀၀) ကျော် ရှိကြောင်း ကြုံးဝါးခဲ့ပါတယ်။ တကယ်တမ်း အင်အား ဒီလောက် မရှိနိုင်ကြောင်း၊ ဦးဝါသဝနဲ့ နောက်လိုက်တွေက ကျေးရွာတွေမှာ အတင်းအဓမ္မ လူသစ်စုဆောင်းနေကြောင်း တန့်ဆည် PDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတဦးက ရှင်းပြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီနဲ့ ရင်ဆိုင်တိုက်ရတဲ့အခါ ဘုန်းတော်ကြီးတွေ ပါလာရင်လည်း အလွတ်မပေးဖို့ ကိုယ့်စိတ်ကိုယ် ပြင်ဆင်ထားရကြောင်းလည်း ဆက်ပြောပြပါတယ်။ “ကောင်းတဲ့ ဘုန်းကြီး ရှိသလို ဆိုးတဲ့ ဘုန်းကြီးလည်း ရှိမှာပဲ။ ဘုန်းကြီးဖြစ်ဖြစ် လူဖြစ်ဖြစ် ရန်သူရဲ့ မိတ်ဆွေက ကျနော်တို့ရဲ့ ရန်သူပဲ” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

တော်လှန်ရေးသမားတွေကို ကူညီလို့ဆိုပြီး ရွာသူရွာသားတွေကို ရိုက်နှက်နေတဲ့ ဦးဝါသဝရဲ့ ဗီဒီယိုကိုလည်း မြင်တွေ့ကြရပါတယ်။ “မင်းတို့ စစ်တပ်ကို အခုရော နောက်ရော ဘယ်တော့မှ နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးကွ” လို့ ဦးဝါသဝက ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ဖုန်းနဲ့ ဖြေကြားရာမှာ ထည့်မိန့်ပါတယ်။ မေးခွန်းတွေ မေးနေရင်း ဖုန်းလိုင်းကျသွားခဲ့သလို နောက်ထပ် ခေါ်ဆိုမှုတွေကိုလည်း ပြန်လည် ဖြေကြားခြင်း မရှိတော့ပါဘူး။ ရွာသားတွေကို ရိုက်ခဲ့လားဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဘာမှ ပြန်မဖြေဘဲ ဆိတ်ဆိတ်နေခဲ့ပါတယ်။ 

ဦးဝါသဝနဲ့ သူ့နောက်လိုက်တွေကို စစ်တပ်အကြီးအကဲတွေက ဝတ္ထုငွေနဲ့ စားစရာတွေ အမြောက်အမြား လှူဒါန်းနေပုံကို အစိုးရပိုင် ရုပ်မြင်သံကြားမှာ ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလအတွင်း စစ်တပ်က ဦးဝီရသူကို ထူးချွန်ပြောင်မြောက်တဲ့ စွမ်းဆောင်မှုတွေအတွက် ဂုဏ်ပြုဘွဲ့တံဆိပ်တော်နဲ့ ဦးဝါသဝကို လူမှုထူးချွန် ပထမအဆင့် ချီးမြှင့်မှုတွေ ဆက်ကပ်ခဲ့ကြောင်း အစိုးရပိုင် မီဒီယာတွေမှာ ကြေငြာသွားခဲ့ပါတော့တယ်။

 

Thu Thu Aung၊ Poppy Mcpherson

=============

Disclaimer 

အထက်ပါ ဘာသာပြန်ဆိုမှုသည် အလွတ်သဘော ဘာသာပြန်ဆိုမှုသာ ဖြစ်ပြီး မူရင်းစာရေးသူ၏ အာဘော် အပြည့်အ၀အား ကိုယ်စားပြု ပြန်ဆိုမှုတွင် အားနည်းချက်များ ရှိနိုင်ကြောင်းနှင့် ဆောင်းပါးရှင်၏ သဘောထားများသည် ACDD အဖွဲ့အစည်း၏ နိုင်ငံရေးအာဘော်အား ကိုယ်စားပြုမှုမရှိပါကြောင်း အသိပေး အပ်ပါသည်။

မူရင်းလင့် -

https://www.reuters.com/world/asia-pacific/monk-militia-buddhist-clergy-backing-myanmars-junta-2022-12-08/

ပျူစောထီးခေါင်းဆောင်အဖြစ် နာမည်ကြီးနေသော မဘသအရေခြုံဝါသဝကိုအကြမ်းဖက်သမားအဖြစ်သတ်မှတ်၍ ဥပဒေနှင့်အညီဖမ်းဆီးအရေးယူမယ်လို့ လင်းယုန်နီ ကန့်ဘလူတပ်ဖွဲ့ကြေညာ

-moe joe

ပျူစောထီးခေါင်းဆောင်အဖြစ် နာမည်ကြီးနေသော မဘသအရေခြုံဝါသဝကို အကြမ်းဖက်သမားအဖြစ်သတ်မှတ်၍ ဥပဒေနှင့်အညီဖမ်းဆီးအရေးယူမယ်လို့ လင်းယုန်နီ ကန့်ဘလူတပ်ဖွဲ့ကြေညာလိုက်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ၁၅ရက်မှာ လင်းယုန်နီ ကန့်ဘလူတာဝန်ခံ ဗိုလ်လင်းယုန်က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

"ကန့်ဘလူမြို့နယ် ၊ မှော်တော်ကျေးရွာနေ မဘသအရေခြုံ ပျူစောထီးခေါင်းဆောင် ဝါသဝသည် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီနှင့်ပူးပေါင်း၍ ကန့်ဘလူ ၊ တန့်ဆည် ၊ ကျွန်းလှ မြို့နယ်များတွင် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏ ထောက်တိုင်များအဖြစ် အသုံးတော်ခံရန် ပျူစောထီးသင်တန်းများကို စစ်ကောင်စီထံမှ အခကြေးငွေယူ၍ လူသူစုဆောင်းပေးခြင်း ၊ မတတ်ရောက်နိုင်သော အိမ်များမှလည်း ငွေကြေးတောင်းခံခြင်းများ အတင်းအဓ္ဓမပြုလုပ်လျက်ရှိပါတယ်"လို့ဆိုပါတယ်။ 

အဆိုပါပျူစောထီးသင်တန်းဆင်း ရာဇဝတ်ကောင်များအနေဖြင့် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီမှ ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်သို့ ပို့ဆောင်ခြင်းမခံရမှီအချိန်တွင် ဒေသတွင်းကျေးရွားများသို့ စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်၍ ပြည်သူများအား ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်ခြင်း ၊ အမျိုးသမီးများအား မုဒိန်းကျင့်စော်ကားခြင်း ၊ ပြည်သူပိုင် အိုးအိမ်များအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း ၊ အဖိုးတန်ပစ္စည်းများအား လုယက်ခိုးယူခြင်းများကိုကျူးလွန်လျက်ရှိကြောင်း သက်​သေအထောက်အထားများစွာ ရရှိပြီးဖြစ်တယ်လို့ဖော်ပြပါတယ်။

ထို့အတွက်အမျိုးဘာသာသာသနာအားခုတုံးလုပ်၍  အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီနှင့်ပူးပေါင်းကာ ပြည်သူလူထုအား ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်လျက်ရှိသော ဝါသဝအား ကျွနုပ်တို့ ဒေသတွင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများမှအကြမ်းဖက်သမားအဖြစ်သတ်မှတ်၍ ဥပဒေနှင့်အညီဖမ်းဆီးအရေးယူဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ဖော်ပြပါတယ်။