သန်းခေါင်စာရင်း ပြန်လည်ကောက်ယူဖို့ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌပြော

၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၃ BBC

ဓာတ်ပုံ ရင်းမြစ်, AFP

နောက်ဆုံးသန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူခဲ့တာ ဆယ်နှစ်နီးပါးကြာပြီဖြစ်လို့ စာရင်းဇယားအချက်အလက်တွေ မှန်ကန်စေဖို့အတွက် ပြည်လုံးကျွတ်သန်းခေါင်စာရင်းကို ပြန်လည်ကောက်ယူဖို့ လိုမယ်လို့ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က စစ်ကောင်စီဝင်အသစ်တွေနဲ့ ပထမဆုံးလုပ်တဲ့အစည်းအဝေးမှာ ထည့်ပြောပါတယ်။

ဒီလိုပြန်လည်ကောက်ယူမှသာ မဲစာရင်းတွေကို မှန်ကန်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့လည်း သန်းခေါင်စာရင်းနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌက ချိတ်ဆက်ပြောဆိုပြီး မဲစာရင်းမှန်အောင် လိုအပ်တာတွေလုပ်ဖို့ အချိန်လိုနေသေးတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနဲ့ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုတွေကြောင့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေ တိကျမှန်ကန်မှု အားနည်းနေမယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နောက်ဆုံးသန်းခေါင်စာရင်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ကောက်ယူခဲ့တာဖြစ်လို့ လာမယ့် ၂၀၂၄ မှာ သန်းခေါင်စာရင်းပြန်ကောက်လာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းမှုတွေရှိနေပါတယ်။

နိုင်ငံရေးပါတီတွေအတွက် လုံလောက်တဲ့ အချိန်တစ်ခုပေးဖို့ လိုအပ်နေသေးသလို နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ပါတီဦးဆောင်သူတွေရဲ့ အခြေအနေကို ပြည်သူတွေ လေ့လာနိုင်အောင်လည်း အချိန်တစ်ခုပေးဖို့ လိုနေတယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ကပြောပါတယ်။

အရေးပေါ်ကာလသက်တမ်းကာလကို ၆ လ ထပ်မံတိုးခဲ့လို့ ဝေဖန်၊တုံ့ပြန်ချက်တွေနဲ့ လိုအင်ဆန္ဒတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်ခဲ့ရာမှာ ရွေးကောက်ပွဲပြန်လုပ်ပေးဖို့၊တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရှိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့နဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းကျအောင် လုပ်ပေးဖို့ ဆိုတဲ့ အချက် ၃ ချက်က အဓိကဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

အခုလိုမဲစာရင်းမှန်ကန်ဖို့လိုတယ်ဆိုပြီး သန်းခေါင်းစာရင်းကောက်ယူမှုနဲ့ချိတ်ဆက်ပြောကြားသွားတာဖြစ်လို့ စစ်ကောင်စီက ကျင်းပမယ်ဆိုပြီးပြောနေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကျင်းပနိုင်ဖို့အခြေအနေ မရှိနိုင်သေးကြောင်း ခန့်မှန်းပြောဆိုတာတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။

ဒါပေမဲ့စစ်ကောင်စီရဲ့ ကျင်းပဖို့ပြင်နေတဲ့ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ NUG က လက်မခံကြောင်း ပြောကြားထားသလို NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်ကလည်း စစ်ကောင်စီမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ တရားဝင်မှုမရှိကြောင်း ပြောကြားထားပါတယ်။

 
နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပတ်စ်ပို့လျှောက်ထားမှုတွေ ပြန်လည်စတင်

စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပတ်စ်ပို့ရုံးတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလဆန်းပိုင်းကစလို့ ယာယီပိတ်ထားခဲ့ရာကနေ နှစ်လနီးပါးအကြာ ဒီနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှာ ပြန်လည်စတင်လျှောက်ထားခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ရန်ကုန်မှာတော့ ပတ်စ်ပို့်ရုံးကိုဖွင့်လှစ်လိုက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ အွန်လိုင်းကနေ ဘွတ်ကင်စနစ်နဲ့ လျှောက်ထားခွင့်ပြုခဲ့တာဖြစ်ပြီး မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ကို ပေးသွင်းရမယ့် ငွေကျပ် ၃၅၀၀၀ ကိုလည်း အွန်လိုင်းကနေ တစ်ပါတည်းပေးချေတဲ့စနစ်နဲ့ လျှောက်ထားစေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်နေ့က ရန်ကုန်မြို့ ဗဟန်းမြို့နယ် စက်မှု ၁ လမ်းမကြီးမှာ ရှိတဲ့နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးမှာ System အဆင့်မြှင့်မှာဖြစ်လို့ ရုံးကိုခေတ္တပိတ်ထားမယ်လို့ ရုံးရှေ့မှာ ဗီနိုင်းထောင် ကြေညာထားခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ပြည်ပကို အရေးပေါ်ထွက်ခွာဖို့ ရှိတဲ့ ကျောင်းသားတွေ ကျန်းမာရေးကုသမှုခံယူသူတွေ အပါအဝင် သက်တမ်းတိုးဖို့ရှိသူတွေပါ အခက်တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။

ကျန်ရုံးခွဲတွေကိုတော့ ရုံးဖွင့်လှစ်ပြီး ဝန်ဆောင်မှုပေးခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။

ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်လိုက်တဲ့ ၆၅ / ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကြောင့် ဆန်စျေးကွက် အပြောင်းအလဲ ဘာတွေ ဖြစ်လာနိုင်လဲ

နယ်စပ် ကုန်သွယ်‌ရေးကဏ္ဍမှာ ဆန်နှင့်ဆန်ထွက်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုကနေ ရရှိတဲ့ ပို့ကုန်ဝင်ငွေ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မတ်လ ၁ ရက်နေ့မှစပြီး ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်နှုန်းနဲ့ ပြန်လည်လဲလှယ်ရမှာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်နေ့မှာ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ဆန် က နယ်စပ်ကုန်သွယ်‌ရေးရဲ့ ပို့ကုန်ရငွေ အားလုံးကို ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြည့်နဲ့ ဘဏ်တွေမှာ ပြင်ပပေါက်စျေးအတိုင်း လဲလှယ်ခွင့် ရရှိနေပြီး လာမယ့် မတ်လ ၁ ရက်နေ့က စတင်ပြီး ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို စစ်ကောင်စီ လက်အောက် ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ချက် တစ်ဒေါ်လာ ၂၁၀၀ ကျပ်နှုန်းနဲ့ လဲလှယ်ရမှာ ဖြစ်ပြီး ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ပြင်ပပေါက်စျေးနဲ့ လဲလှယ်ခွင့်ရရှိတော့ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

“ ဒီပုံစံအတိုင်းဆိုရင် ပို့မယ့်သူနည်းသွားပြီး ဆန်တွေ စျေးပြန်ကျလာနိုင်တယ်ပေါ့။ အကြမ်းဖျင်းတော့ အဲဒီလို ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆန်စျေးတက်တာက အိတ်စ်ပို့ တစ်ခုတည်းကြောင့်တော့ ပြောလို့ တော့ မရသေးပါဘူး။ လက်ရှိမှာက ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြည့်ရနေတဲ့အပြင် စရံငွေနဲ့သွားတာ ခွင့်ပြုထားတာတွေကလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလို ၆၅/ ၃၅ သတ်မှတ်ချက်ကြောင့် နယ်စပ်က ဆန်၊ ဆန်ကွဲ ရောင်းချသူတွေ အခက်အခဲတော့ ဖြစ်နိုင်တယ် “ လို့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိ ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ငွေလဲနှုန်းက အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာကို ၂၁၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပြီး ပြင်ပဈေးကွက်မှာ တစ်ဒေါ်လာ ၂၉၀၀ ကျပ် နီးပါးနဲ့ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေကြ တဲ့အတွက် တစ်ဒေါ်လာကို ငွေကျပ် ၈၀၀ နီးပါး စျေးကွာဟနေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာ ဆန်အမျိုးအစားအလိုက် ၂၄ ပြည်ဝင် တစ်အိတ်ကို ငွေကျပ် တစ်သောင်းကျော်ကနေ နှစ်သောင်းကျော်အထိ စျေးတက်သွားပါတယ်။

အခုလို ထုတ်ပြန်ချက်ကြောင့် စျေးကွက်အတွင်းမှာ ဆန်စျေးနှုန်းကျဆင်းနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိနေပေမဲ့ လက်ရှိအချိန်အထိတော့ ဆန်စျေးက အမြင့်မှာပဲ ဆက်လက် ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။

တချို့တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ ဆန်စပါးဝမ်းစာ ဖူလုံမှုထက်ကျော်လွန်ပေမဲ့ အချို့ဒေသတွေမှာ ဖူလုံမှု မရှိသည်ကို တွေ့ရကြောင်း စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ က ပြောကြားထားပါတယ်။

ကျိုက်ထိုနယ်ထဲ ကျောင်းအုပ်ဆရာမတစ်ဦး ပစ်ခတ်ခံရလို့သေဆုံး


မွန်ပြည်နယ်၊ ကျိုက်ထိုမြို့နယ်၊ တဂေးချောင်းဖျားကျေးရွာမှာ မနေ့က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းက ကျောင်းအုပ်ဆရာမတစ်ဦး သေနတ်နဲ့အချက်များစွာပစ်ခတ်ခံရလို့သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေကဆီက သိရပါတယ်။

သေဆုံးသူဆရာမဟာ တဂေးချောင်းဖျား-ငှက်ပျောတော သွားကားလမ်းဘေးမှာ‌ ဝမ်းဗိုက်ကျည်ထိဒဏ်ရာနဲ့သေဆုံးနေတာတွေ့ရပြီး ‌ကျောင်းကနေဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီးတဲ့နောက် ပစ်သတ်ခံရတာလို့မြေပြင်အခြေအနေသိရှိသူတချို့ကပြောပါတယ်။

'' ကျောင်း‌ကနေ ဆရာမ ၃ယောက်ကို လူ ၄ယောက်ကလာ ခေါ်သွားတယ်။ ဆရာမ ၂ယောက်ကိုပြန်လွှတ်ပေးပြီး အခုသေတဲ့ဆရာမကို ပစ်ခဲ့တာ‌ပေါ့။ ဘာလို့သတ်ခံရတယ်ဆိုတာကို တိတိကျကျသိရတာမရှိဘူး။ ဆရာမ အမျိုးသားကဆုံးထားတာမကြာသေးဘူး။ ကလေး ၂ယောက်ရှိတယ်ကြားတယ်'' လို့ ဒေသခံတစ်ဦးကပြောပါတယ်။

သေဆုံးသူ ကျောင်းအုပ်ဆရာမကြီးနာမည်က ဒေါ်နွယ်နွယ်ဦးဖြစ်ပြီး ကျိုက်ထိုမြို့နယ် ဇေယျာမွန်ရပ်ကွက်မှာနေထိုင်သူဖြစ်ပြီး တဂေးချောင်းမူလတန်းကျောင်းမှာ ကျောင်းအုပ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတာလို့ဆိုပါတယ်။

အခုလို ကျိုက်ထိုနယ်ထဲ ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး ပစ်ခတ်ခံရမှုဟာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။ ဒီကနေ့မှာတော့ စစ်ကောင်စီသတင်းတွေကိုဖော်ပြနေတဲ့တယ်လီဂရန်ချန်နယ်မှာ သေဆုံးသူကျောင်းအုပ်ဆရာမအိမ်ကို နယ်မြေခံ စစ်ကောင်စီအရာရှိတချို့က ‌အကူညီပေးတာ‌တချို့ လုပ်ပေး‌တဲ့ပုံတွေကိုဖော်ပြနေပြီး ပစ်ခတ်မှုကို ဒေသအခြေစိုက် PDFအဖွဲ့က လုပ်တယ်ဆိုပြီး ဖော်ပြနေကြပါတယ်။ ကျိုက်ထိုဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေကတော့ ကျောင်းအုပ်ဆရာမသေဆုံးမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားတာမရှိသေးပါဘူး။

ပြည်တွင်းမှာ ဖေ့စ်ဘွတ်အကောင့်တချို့ လော့ခ်ချခံရ၊ အကောင့်တချို့ ဟက်ခ်ခံရတာတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေ


အခုရက်ပိုင်း မြန်မာပြည်တွင်းက ဖေ့စ်ဘွတ်အကောင့်တချို့ လော့ခ်ကျတာတွေ၊ အကောင့်တချို့ဆိုရင် ဟက်ခ်ဖို့ ကြိုးစားခံရတာတွေ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်မှာ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။

မိမိတို့သုံးစွဲတဲ့အကောင့်မှာ မသင်္ကာဖွယ်ရာပုံမှန်မဟုတ်တဲ့အပြုအမူတွေကြုံတွေ့ရတာကြောင့် အကောင့်ကို လော့ခ်ချထားလိုက်တယ်ဆိုပြီး အကြောင်းကြားမှုတွေကို လက်ခံရရှိတဲ့လူမှုကွန်ရက်သုံးစွဲသူတချို့က မျှဝေထားတာကိုလည်းတွေ့လာနေရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် တချို့လူမှုကွန်ရက်အကောင့်တွေဆိုရင် ဟက်ခ်ခံခဲ့ရတာတွေရှိသလို တချို့အကောင့်တွေကတော့ အကောင့်ကိုရယူဖို့ မိမိတို့ဖွင့်ထားတဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်အကောင့်နဲ့ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ အီးမေးလ်တွေနဲ့ ဖုန်းနံပါတ်တွေဆီကို ကုတ်နံပါတ်တွေ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ပေးပို့တာတွေရှိနေပါတယ်။

ဒါကြောင့် မိမိတို့အကောင့် လုံခြုံရေးအတွက် Two step authentification အဆင့်နှစ်ဆင့်ထားပြီး အကောင့်တွေကို သုံးစွဲကြဖို့၊ လူမှုကွန်ရက်သုံးစွဲတဲ့အခါ VPN ခံပြီး သုံးကြဖို့နဲ့ ပေးပို့လာတဲ့ လင့်ခ်တွေကိုအလွယ်တကူမနှိပ်ကြဖို့ အချင်းချင်းမျှဝေပြောကြားတာတွေလည်းရှိနေပါတယ်။

ဒီရက်ပိုင်း လူမှုကွန်ရက်သုံးစွဲရတဲ့အတွေ့အကြုံနဲ့ အခုလို အကောင့်တွေလော့ခ်ချခံရတဲ့ ဖြစ်စဥ်၊ အကောင့်တချို့ ဟက်ခ်ဖို့ ကြိုးစားခံရတဲ့အတွေ့အကြုံတွေရှိရင် မှတ်ချက်မှာလာရောက်မျှဝေဖို့ ဖိတ်ခေါ်အပ်ပါတယ်။

ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို လွှတ်ပေးဖို့ အမေရိကန်ထပ်တောင်းဆို

ကချင်နှစ်ခြင်းအသင်းတော် KBC ဥက္ကဋ္ဌဟောင်းလည်းဖြစ်တဲ့ ကချင်ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးဖို့နဲ့ တရားစွဲဆိုထားတဲ့အမှုတွေကို ပယ်ဖျက်ပေးဖို့ အမေရိကန်က ထပ်မံတောင်းဆိုလိုက်တဲ့ အကြောင်း ရိုက်တာသတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

သိက္ခာတော်ရဆရာတော် ဒေါက်တာ ခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလတုန်းက စစ်ကောင်စီဘက်က ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

"ထင်ရှားတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့က ရှုတ်ချပါတယ်" လို့ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နထ်ပရိုက်က သတင်းထောက်တွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒေါက်တာရဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ လုံခြုံရေးအတွက်လည်း အမေရိကန်စိုးရိမ်နေသလို အခုတောင်းဆိုမှုကိုလည်း အမေရိကန်ရဲ့ မိတ်ဖက်တွေလည်းပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့ နထ်ပရိုက်က ပြောပါတယ်။

ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ရက်က မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ထဲက အထူးတရားရုံးမှာ ရုံးထုတ်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက သူ့ကိုမတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု ဥပဒေပါ ပုဒ်မ၁၇ (၁) နဲ့ ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) အပြင် အကြမ်းဖက်ဥပဒေ ပုဒ်မ၅၂ (က)နဲ့ပါ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက အမှုထပ်တိုးခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေးအရ လှုံဆော်တာကြောင့်ဆိုပြီး စစ်ကောင်စီကနေ စွဲဆိုထားတဲ့ အမှုတွေကိုလည်း ရုပ်သိမ်းပေးသင့်ကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Human Rights Watch ကပါ မနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကလည်း အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်နဲ့ တွေ့ဆုံချိန် မြန်မာမှာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ လူနည်းစုတွေအပေါ် ဘာသာရေး ဖိနှိပ်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အကြောင်း ပြောကြားခဲ့တာကြောင့် စစ်တပ်ရဲ့ တရားစွဲဆိုမှုကိုခံရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အမှုကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဖားကန့်မြို့နယ် လုံးခင်း ကျေးရွာအုပ်စု မဇွပ်ယန်ရွာမှာ ဒီမနက် လက်နက်ကြီး ၃ လုံးကျပြီး အမျိုးသမီးတစ်ဦး ဒဏ်ရာရ


ကချင်ပြည်နယ်၊ ဖားကန့်မြို့နယ်၊ လုံးခင်းကျေးရွာအုပ်စု မဇွပ်ယန်ရွာ မှာ ဒီနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မနက်ပိုင်းက တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတယ်လို့ သိရပြီး လက်နက်ကြီး လက်နက်ငယ်သံတွေ ကြားရတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့ မနက် ၈ နာရီကျော်လောက်မှာ လုံးခင်း မဇွပ်ယန်ရွာ ထဲကို လက်နက်ကြီး ၃ကြိမ် ကျခဲ့တာပါ။ လက်နက်ကြီး ကျရောက်မှုကြောင့် နေအိမ် နှစ်လုံး ထိမှန်ခဲ့သလို ဒေသခံ အမျိုးသမီး တစ်ဦးလည်း ထိမှန်ခဲ့လို့ စိုးရိမ်ရတဲ့အခြေအနေဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်နက်ကြီးထိမှန်သူဟာ မဇွပ်ယန်ကျေးရွာက ဒေါ်လခိဂျာအန့်ဖြစ်ပြီး ကလေးနှစ်ယောက်မိခင်ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

“ ဒီမနက်မှာ လက်နက်ကျတာပါ။ ကျွန်တော်နေတဲ့ရွာမှာ ဟုတ်တယ်။ လက်နက်ကြီးတွေက ရွာက အိမ်နှစ်လုံးကိုလည်း ထိတယ်။ အမျိုးသမီး တစ်ယောက်ကတော့ လက်နက်ကြီးထိပြီးစိုးရိမ်ရတဲ့အခြေအနေရှိတယ်”လို့ မဇွပ်ယန်ဒေသခံကပြောပါတယ်။

လုံးခင်းကျေးရွာအုပ်စု မဇွပ်ယန်မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ နဲ့ နိုဝင်ဘာလောက်မှာ လက်နက်ကြီးတွေမကြာခဏ ကျတဲ့ရွာလည်းဖြစ်သလို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီနှစ်မှာတော့ ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့ဒီရွာကို လက်နက်ကြီး ၃ ကြိမ် ကျတာဖြစ်တယ်လို့မဇွပ်ယန်ဒေသခံကပြောပါတယ်။

ပုဒ်မ ၃ ခုနဲ့ စစ်ကောင်စီ တရားစွဲထားတဲ့ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ် မိသားစုနဲ့တွေ့ခွင့်မရ


အကြမ်းဖက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၂ (က) အပါအဝင် ပုဒ်မ ၃ ခုနဲ့ တရားစွဲဆိုခံရတဲ့ ခလမ်ဆမ်ဆွမ် မိသားစုနဲ့တွေ့ခွင့်မရ

ကချင်နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ် (KBC) က သိက္ခာတော်ရဆရာတော် ဒေါက်တာ ခလမ်ဆမ်ဆွမ်ကို စစ်ကောင်စီက မန္တလေး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့ က ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သိက္ခာတော်ရဆရာတော် ဒေါက်တာ ခလမ်ဆမ်ဆွမ်က ထိုင်းနိုင်ငံကို ဆေးကုသွားဖို့ ထွက်ခွာစဥ်မှာ အဖမ်းခံရတာဖြစ်ပြီး မြစ်ကြီးနား အကျဉ်းထောင်မှာချုပ်နှောင်ခံထားရတာ အမှုရင်ဆိုင်နေရတာ ၂ ကျော်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့ ရုံးချိန်းမှာတော့ တရား စွဲဆိုခံထားရတဲ့ ပုဒ်မတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးလျှောက်လဲချက်တွေ ပေးခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။

“မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှုပုဒ်မ ၁၇ (၁) နဲ့ကျတော့ စွဲချက်မတင်သင့်ကြောင်လျှောက်လဲ ချက်ပေးထားတယ်။ ၅၀၅ (က) ကလည်း စွဲချက်မတင်သင့်ကြောင်း လျှောက်လဲချက်ပေးထားတယ်။ ၅၂ (က) အကြမ်းဖက်ဥပဒေ ပုဒ်မကတော့ တရားလိုနဲ့ လိုပြသက်သေ၂ ယောက်ကိုစစ်ပြီးပြီ စုစုပေါင်း ရုံးချိန်းက ၆ ချိန်းလောက်ရှိပြီ။ နောက်ထပ်ရုံးချိန်းက ဒီလကုန် ၂၈ ရက်နေ့ပါ။ ထပ်တိုးလိုက်တဲ့ ၅၂ (က)ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်နေ့က အမှုစတင်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်" လို့ ဆရာခလမ်ဆမ်ဆွမ် အသိုင်းအဝန်းက နီးစပ်သူကပြောပါတယ်။

လာမယ့် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက် ရုံးချိန်းမှာတော့ လျှောက်လဲချက်ပေးထားတဲ့အမှုနှစ်ခုကို စွဲချက်တင်ဖို့သင့်မသင့်အမိန့်ချမှတ်ဖွယ်ရှိနေတယ်လို့ခန့်မှန်းရပါတယ်။

ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ်ဟာ အခုထိ မိသားစုနဲ့တွေ့ခွင့်လည်းမရသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။

KBC ဥက္ကဌ (ဟောင်း) ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ်ကို မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု ဥပဒေပါ ပုဒ်မ၁၇ (၁) နဲ့ ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) တို့နဲ့ တရားစွဲဆိုခံထားရပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့ ရုံးချိန်းမှာတော့ ထပ်တိုးအမှုအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်ဥပဒေ ပုဒ်မ၅၂ (က)နဲ့ မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်ကနေ အမှုရင်ဆိုင်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ်ကို ကေအိုင်အေ ဌာနချုပ်ရှိရာ လိုင်ဇာမြို့ကိုသွားရောက်ပြီး အဲဒီက ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့တွေ့ဆုံခဲ့တာကြောင့် ဆိုပြီး အခုလို ပုဒ်မတွေတပ်ကာ တရားစွဲဆိုခြင်းခံရတယ်လို့သိရပါတယ်။

ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ်ဟာ မြန်မာမှာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ လူနည်းစုတွေအပေါ် ဘာသာရေး ဖိနှိပ်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့အိမ်ဖြူတော်မှာ တွေ့ဆုံစဥ် ပြောကြားခဲ့တဲ့နောက် ၂၀၁၉ ခုနှစ်က မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကနေ အရာရှိတစ်ဦးက တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အမှုရုပ်သိမ်းတာကိုခံခဲ့ရဖူးသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။

လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Human Rights Watch အဖွဲ့ကတော့ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ် စစ်တပ်က နိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ စွဲဆိုထားတဲ့ အမှုတွေကို ရုပ်သိမ်းသင့်ပြီး ချက်ချင်းပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်က ထုတ်ပြန်တိုက်တွန်းထားပါတယ်။