အရန်ငွေဒေါ်လာ ၆၃၀ ဘီလီယံ အသိမ်းခံလိုက်ရ

​ATM စက်တွေမှာ တန်းစီကာ ငွေထုတ်ဖို့ကြိုးစားနေရတဲ့ ရုရှားတွေ။

ဒီစက်တွေနဲ့ ဘဏ်ကဒ်တွေအလုပ်လုပ်နေတုန်း အမြန်လာထုတ်နေရတယ်၊ ဒါပေမယ့် လူတိုင်းကံမကောင်းကြဘူး၊ ကိုယ့်အလှည့်မရောက်ခင် ငွေကုန်သွားတတ်တယ်လို့ ပြည်သူတယောက်ကပြောပါတယ်။ ရုရှားငွေဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ယှဉ်ရင် အရင်ကထက် ၃၀% ကျသွားပါတယ်။ ရုရှားဗဟိုဘဏ်က ဒီကနေ့ဘဏ်တိုးနှုန်းကို ၉.၁% ကနေ ၂၀% အထိ ဆွဲတင်လိုက်ရပါတယ်။

ရုရှားရဲ့နိုင်ငံခြားမှာထားတဲ့ အရန်ငွေဒေါ်လာ ၆၃၀ ဘီလီယံဟာ ပြန်ထုတ်မရတော့ဘဲ အသိမ်းခံလိုက်ရလို့ ပျားတုပ်သွားရပါတယ်။ ရုရှားအစိုးရဟာ ခုဆိုရင် ငွေထုတ်စက်တွေကနေ အမြန်ရိုက်ထုတ်တဲ့နည်းကို သုံးနေရတာမို့ မကြာခင် ရူဘယ်ငွေကြေးဟာ အရမ်းဖောင်းပွသွားမယ့်ဒဏ်ကို ပြည်သူ​တွေက ရင်ဆီးခံကြရလိမ့်မယ်လို့ အမေရိကန်မှာလက်ရှိနေနေတဲ့ ရုရှားဗဟိုဘဏ်ဒုဥက္ကဋ္ဌဟောင်းက ဟောကိန်းထုတ်လိုက်ပါတယ်။ 

အာရှဖက်မှာလည်း တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့က ရုရှားပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို သိမ်းလိုက်ပါတယ်။ စင်ကာပူကတော့ ပွဲစားတိုင်းပြည်မို့ထင် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားလို လိုက်လုပ်ဖို့ပြင်ဆင်နေပါပြီလို့ ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားပြည်သူတွေ ခုလောက်ဆိုရင် စစ်အရသာသိလို့ မအလ ငပူတင်လို့ ဆဲဆိုကြိမ်းမောင်းနေလောက်ကြပါပြီ။ 😁

Ref: ST

ဖရန်စစ်ဇင်

င်

ရုရှား-ယူကရိန်စစ် #နောက်ဆက်တွဲဂယက်များ (၂) 

★ (၆) G7 နှင့်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအရေးယူမှု

ဒီနေ့မနက် ၇ လောက်မှာ #ရုရှားနဲ့ကုန်သွယ်မှုအားလုံးလိုလိုရပ်သွားတာတွေ့ရတယ်လို့ အဲ့ဒီကုန်သွယ်မှုအပိုင်းမှာလုပ်နေသူတွေက ပြောပြပါတယ်။

G7 နိုင်ငံတွေနဲ့ အချို့အရေးပါတဲ့နိုင်ငံတွေက ရုရှားအစိုးရ Fund ငွေတွေကို ထိန်းချုပ်ထားလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားအစိုးရအနေနဲ့ ဒီရက်ပိုင်းမှာငွေကြေးသုံးစွဲမှု အတော့်ကိုကြပ်တည်းသွားပါလိမ့်မယ်။

SWIFT က ၁၀၀ % မဘန်းသေးဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ သို့သော်လည်းရုရှားဘဏ်တော်တော်များများ ဒဏ်ခတ်မှုခံထားရတဲ့အတွက် လှုပ်လို့မရဖြစ်နေမှာပါ။

SWIFT ပါပိတ်ချလိုက်ရင် ပါးစပ်ရော၊ နှာခေါင်းရော အသက်ရှုပေါက်ပိတ်ခံရသလိုဖြစ်သွားမှာပါ။

မနေ့ကပဲ ရုရှားက ATM ငွေထုတ်စက်တွေမှာ လူတွေတန်းစီပြီးငွေထုတ်နေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ 

ATM စက်တစ်ခုနဲ့တစ်ခုကူးနေသူတွေလည်းရှိပါတယ်။ ငွေထုတ်မရသူတွေလည်းရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

မကြာခင် ပါဆင့်နဲ့ငွေထုတ်တွေပေါ်လာမလားမသိပါ။ သေချာတာကတော့ cash ငွေကြေးလည်ပတ်မှု ကြပ်တည်းသွားမှာပါ။

အကယ်၍ ရုရှားရဲ့အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အရံငွေကြေး international reserve ငွေ ဒေါ်လာ ၆၃၀ ဘီလျံထိန်းချုပ်ခံလိုက်ရရင် ရုရှားဘဏ်တွေအတွက် ထိုးနှက်ချက်အကြီးကြီးဖြစ်သွားမှာပါ။

ရုရှားရဲ့ National Wealth Fund ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်တယ်လို့ အရင်ရုရှားဘဏ်ဒုက္ကဌကပြောပါတယ်။

အခုလို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ရုရှား Central Bank ရဲ့ အရံငွေကြေးတွေကိုထိန်းချုပ်လိုက်ခြင်းဟာ ရူဘယ်ငွေအတွက် အန္တရာယ်အရမ်းကြီးပါတယ်။ 

Cental bank reserves မရှိရင် စစ်ကြောင့်ရူဘယ်ငွေတန်ဖိုးကျခြင်းကို ဘယ်လိုလုပ်ကျားကန်နိုင်မှာလဲ။ 

ရူဘယ်ငွေတန်ဖိုးကျတာနဲ့ ရုရှားလူမျိုးတွေ နေရင်းထိုင်ရင်းပိုင်ဆိုင်မှုကျုံ့သွားမှာပါ။ အရင်က သိန်း ၁၀၀ ပိုင်သူက သိန်း ၆၀ ပိုင်သူဖြစ်သွားပါမယ်။ 

သို့သော် အဲ့ဒီအခြေအနေမှာပဲ ပူတင်ဘာလုပ်လုပ်ထောက်ခံတဲ့သူတွေက ရုရှားမှာသပ်သပ်ရှိနေမှာပါ။ 

★ (၇) ရုရှားဘီလျံနာ မီလျံနာများလည်း ပူတင်နဲ့ရောအထောင်းခံရပါမယ်။

ကျူးကျော်စစ်စတဲ့ပထမဦးဆုံးနေ့မှာပဲ ပူတင်အပါအဝင် ရုရှားဘီလျံနာကြီး (၂၂ ) ယောက်ဟာ တစ်ရက်တည်းနဲ့ စုစုပေါင်း ဒေါ်လာ (၃၉) ဘီလျံဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်။

အခု SWIFT ပိတ်ချလိုက်လို့ ငွေပေးငွေယူမရရင် ရုရှားသူဌေးတွေ တဖြည်းဖြည်းတဲ့ ခွက်ဆွဲရကိန်းဆိုက်သွားမှာပါ။

ပူတင်တစ်ယောက်တည်း ၃ ဘီလျံထိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အခုလိုငွေကြေးချမ်းသာမှုဆုံးရှုံးခြင်းဟာ MOEX ရုရှားငွေကြေး Index ကျသွားချိန်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ဘီလျံနာတွေတင်ထိတာမဟုတ်ပဲ စီးပွားရေးထိခိုက်မှုက အကောင်ကြီးကနေ အကောင်သေးအထိ ဆင့်ပွားထိသွားမှာပါ။

★ (၈) လောင်စာဆီဈေးတွေတက်တဲ့ကိစ္စကအားလုံးသိပြီးသားပါ။

အဲ့ဒီလောင်စာဆီဈေးတက်တဲ့ပြဿနာဟာ ကိုဗစ်ကပ်အပြီး စီးပွားရေးဖိလုပ်ဖို့တာစူနေတဲ့နိုင်ငံတွေကို အကြီးအကျယ်ထိခိုက်စေပါတယ်။

တာထွက်မှာဓာတ်ဆီပြတ်သလိုဖြစ်သွားစေမှာပါ။

လောင်စာဆီတက်ခြင်းကြောင့် commodity လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေဈေးတက်မယ်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတွေကို ဖြစ်စေပါတယ်။

အဲ့ဒီကနေပစ္စည်းအားလုံးလိုလို ဈေးတက်ကုန်ပါမယ်။ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေဈေးတက်ရင်အရင်ဆုံးထိတာက လက်လုပ်လက်စားဆင်းရဲသားတွေပါ။

ဆိုက်ကားခဈေးတက်တာ သူဌေးကြီးနဲ့ဘာမှမဆိုင်ပေမဲ့ ဈေးကိုကုန်ပို့တဲ့ကုန်စိမ်းသည်နဲ့တော့ဆိုင်ပါတယ်။

၅၀၀၀ တန်တီရှပ်ဈေးတက်တာ သူဌေးတွေနဲ့မသက်ဆိုင်ပေမဲ့ လက်လုပ်လက်စားလူငယ်လေးတစ်ယောက်အတွက်တော့ ထိခိုက်ပါတယ်။

လောင်စာဆီဈေးတက်မှုဟာ ကမ္ဘာ့ကုန်ပစ္စည်းပို့ဆောင်နေတဲ့ ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ထောက်ပို့ကွင်းဆက် Supply Chain ကိုထိခိုက်မှာပါ။

★(၉) Supply Chain ဆိုလို့ ယူကရိန်းထိတာနဲ့ အဲ့ဒီဒေသကနိုင်ငံလေးတွေအတွက် ရထားလမ်းကြောင်းထိခိုက်သွားပါတယ်။

အဲ့ဒါအပြင်ကုန်သွယ်ရေကြောင်းပါသွယ်ဝိုက်ထိခိုက်အုံးမှာပါ။ လေကြောင်းကတော့ အပြန်အလှန်ပိတ်ပင်ကုန်ကြပါပြီ။

★ တခြားပြောစရာတွေကတော့ ဘာလီထုတ်လုပ်မှုထိခိုက်မှုကြောင့် အရက်နဲ့ဘီယာလုပ်ငန်းထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။

စောနကပြောခဲ့တဲ့လောင်စာဆီနဲ့စွမ်းအင်ကဏ္ဍထိခိုက်လို့ ဥရောပတခွင်မှာလူနေမှုစားစရိတ်ကြီးမြင့်သွားပါမယ်။

နောက်တစ်ခုက နည်းပညာမြင့်ပစ္စည်းတွေရုရှားကိုတင်ပို့မှုအဘန်းခံရတဲ့အတွက် ရုရှားရဲ့နည်းပညာတိုးတက်မှုကဏ္ဍကိုအတော်ထိခိုက်ပါမယ်။

နောက်တစ်ခုက ဘဏ်ချေးငွေတွေမြင့်သွားပြီး စီးပွားရေးတုန့်ဆိုင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

အရက်နဲ့ဝိုင်လောကကိုလည်း ရိုက်ခတ်ပါမယ်။ ဒီအကြောင်းနောက်မှရေးပါမယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဗော်ဂါလို အရက်ကအစ၊ ပြောင်းဂျုံအထိ အပေါ်ကရုရှားနဲ့ယူကရိန်းထုတ်ကုန်တွေထိခိုက်တဲ့အတွက်ရော၊

လောင်စာဆီဈေးတက်လို့ရော၊ 

​ပြည်ပငွေပေးငွေယူအပိတ်ခံရတဲ့အတွက်ရော၊ 

ကိုဗစ်ကနေနလန်ပြန်ထဖို့တာစူနေတဲ့ ရုရှားလုပ်ငန်းတွေ ခါးကနေဖြတ်ပိုင်းထံရသလိုဖြစ်သွားပါမယ်။

ကဲ ... စီးပွားရေးထိခိုက်မှုကို ကမ္ဘာလုံးခြုံကြည့်ရင် ... အထိခိုက်ဆုံးက ရုရှားနဲ့ယူကရိန်းပါ။

ဒုတိယအထိခိုက်ဆုံးက ဒေသတွင်းဥရောပနိုင်ငံတွေပါ။

နောက်ဆုံးမှထိခိုက်တာက အမေရိကန်နဲ့ကျန်နိုင်ငံတွေပါ။

ကမ္ဘာနိုင်ငံအတော်များများဟာ ကိုဗစ်ကာလမှာ အရံငွေကြေးကိုအကြိမ်ကြိမ်ထုတ်သုံးပြီး အသက်ဆက်ခဲ့ရတာမို့ အရံငွေကြေးအတော်ပါးနေကြပါပြီ။

အခြေအနေက (၃) မျိုးဖြစ်နိုင်ခဲ့တာပါ။

(၁) ဒဏ်ခတ်မှုအနည်းဆုံး (၂) ဒဏ်ခတ်မှုအလယ်အလတ်နဲ့ (၃) ဒဏ်ခတ်မှုအမြင့်ဆုံး အနေအထား။

အခုက ဒဏ်ခတ်မှုအနိမ့်ဆုံးအနေအထားပါ။

ရုရှားအနေနဲ့ ငွေတန်ဖိုးကျမယ်၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမယ်၊ ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းမယ်။ စီးပွားရေးကျုံ့သွားမယ်။ 

ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက အဲ့ဒီကငလျင်ဂယက်ကို ခံရမယ်။ အခုလိုအနိမ့်ဆုံးဒဏ်ခတ်မှုက ၂၀၂၂ နှစ်ကုန်အထိအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမယ်။

ဒီ့ထက်ပြင်းထန်ရင် ၂၀၂၃ နှစ်ထဲအထိ အကျိုးဆက်ကသက်ရောက်မှုရှိမယ်။

ထည့်ပြောဖို့ကျန်သွားတာက Cyberattack ပါ။ Cyberattack တွေဖြစ်လာရင် Global Supply Chain ပါသွားထိမယ်။ 

နောက်ဆုံးတစ်ခွန်းတည်းပြောရရင် ကုန်ဈေးနှုန်းတွေဒီထက်တက်အုန်းမယ်။ လူနေမှုစားရိတ်တွေဒီ့ထက်တက်အုံးမယ်။

ပူတင်လည်း ချသာလောင်းနေတာ အိတ်ထဲဘယ်လောက်ရှိလဲမသိဘူး။ ကျူးဘားဒုံးကျည်ကိစ္စဖြစ်ပြီးတာနဲ့ အင်မတန်အာဏာလက်စောင်းထက်တဲ့ ခရုရှဖ်ပြုတ်ကျခဲ့တဲ့ သာဓကကရှိသေးတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်တွေထက်ပိုထိမှာက ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းကလူတွေပါ။

Richard Myo Thant

28-February -2022