မဲစာရင်းအမှားတွေနဲ့ တစ်ဖက်သတ်လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲ

၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် စစ်ကောင်စီ လူဦးရေစာရင်း စတင်ကောက်ယူ

~~~~~

■ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲစာရင်းအမှားတွေရှိခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲထားတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ ၂၀၂၃ ဩဂုတ်လ ရွေး ကောက်ပွဲမတိုင်ခင် မဲစာရင်းအမှန်ရနိုင်ဖို့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ဒေသတချို့မှာ လူဦးရေစာရင်းတွေ စတင်ကောက်ယူ နေပြီလို့ လုံခြုံရေးအရအမည်မဖော်လိုတဲ့ နေပြည်တော်နယ်မြေ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာန အရာရှိတစ်ဦးက RFA ကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ ရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊ ရန်ကုန်တိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာတွေမှာ အရင်ဆုံး စတင်နေပြီး ဒီနေ့ ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်ကနေ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ကောက်ယူသွားမယ်လို့ အဲဒီလဝက အရာရှိက ရှင်းပြပါတယ်။

၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လဝကဌာနကပြုစုထားတဲ့ eID စနစ်ထဲက အချက်အလက်တွေနဲ့ ရပ်ကွက်အလိုက်၊ ကျေးရွာအလိုက် အိမ်ထောင်စုတွေမှာရှိနေတဲ့ လူဦးရေစာရင်း ကိုက်ညီမှု ရှိမရှိ လိုက်လံစစ်ဆေးနေတာလို့ သူက ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်းမှာ အမှားများစွာရှိခဲ့တဲ့အတွက် အခုလို မြေပြင်ကွင်းဆင်း ကောက်ယူတဲ့စနစ်ကို ပြန်လုပ်နေတာလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် ဦးသူရိန်ထွဋ် က RFA ကို ပြောပါတယ်။

“အဓိကက ကျနော်တို့  ၂၀၂၀ မဲစာရင်းတွေကို ပြန်စိစစ်တဲ့အခါကျတော့ နှစ်ကြိမ်ထပ်၊ သုံးကြိမ်ထပ်တွေ ပါလာတာတွေ ရှိတယ်။ ပြီးရင် ၆၆/၆ (အိမ်ထောင်စုစာရင်း) မရှိတဲ့သူတွေ ပါလာတာတွေ ရှိတယ်။ ပြီးရင် အမည်တွေ ထပ်နေတာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီလိုပေါ့။ လွဲတဲ့ Error တွေက အများကြီး ဖြစ်နေတော့ အဲဒီဟာကို ကျနော်တို့ မြေပြင်မှာ ကွင်းဆင်းပြီးတော့ ကောက်တဲ့စနစ်ပေါ့။ အဲဒီဟာကို သူတို့ လုပ်ကြတာပါ”

မဲစာရင်းတွေ မှန်ကန်ဖို့ ပထမအဆင့် ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ လူတစ်ဦးမှာ မှတ်ပုံတင် တစ်ခုထက်ပိုပြီး ကိုင်ထားသူ ငါးသိန်း ရှိနေတာ၊ မှတ်ပုံတင်ရှိပါလျက် အချက်အလက်မစုံတဲ့ နိုင်ငံသားကတ်ကိုင်ထားသူ တစ်သန်းကျော် ရှိနေတာ တွေ့ရတယ်လို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက် မဲစာရင်းပြုစုရေးဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးမှာ စစ်ကောင်စီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

အိမ်ထောင်စု စာရင်းတွေကို စိစစ်ရာမှာလည်း သေဆုံးတဲ့သူတွေ ပါနေတာ၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည်ပကို ထွက်သွားသူတွေနဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတစ်ခုခုမှာ နိုင်ငံသားခံယူထားသူတွေ ပါနေတာတွေကို တွေ့ရှိပြီး အဲဒီစာရင်းတွေကို အတိအကျ ပြန်စိစစ်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းကိုယ်တိုင်က ဝန်ခံ ထားပါတယ်။

ဆင်းရဲနိမ့်ကျပြီး နည်းပညာအားနည်းတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူဦးရေစာရင်းနဲ့ မဲစာရင်းအမှားက ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကတည်းက ရှိခဲ့တာလို့ NLD အစိုးရလက်ထက် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးက RFA ကို ပြောပါတယ်။

“၂၀၁၀ မှာ သူတို့ ဦးသိန်းစိုးကြီး တာဝန်ယူတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လောက်မှားလဲ၊ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မှားတယ်။ ဦးတင်အေးကျတော့ သူကိုယ်တိုင် ပြောသွားတယ်လေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း မှားတယ်၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းပဲ မှန်တယ်လို့ ပြောတာလေ။ ၂၀၂၀ မှာလည်း နိုင်ငံတကာကကြည့်ပြီး တွက်ပြီးသား ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မှားတယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတော့ တွက်ကြည့်လိုက်ပေါ့။ အဲဒါက အမေရိကန်လို နိုင်ငံတောင် တကယ့် ခေတ်မီတဲ့ နိုင်ငံကြီး တွေမှာတောင် မမှန်ဘူးလေဗျာ။ လူဦးရေ စာရင်းထိန်းရတာက ဒီနေ့မွေး၊ နောက်နေ့ သေနေတာက တစ်နေ့ချင်း၊ တစ်နေ့ချင်း မွေးလာတဲ့လူရှိသလို သေတဲ့လူလည်း ရှိနေတာလေ”

အခုလို လွဲမှားနေတဲ့ စာရင်းတွေနဲ့ လုပ်ရတဲ့ ဘယ်ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မဆို အခက်အခဲနဲ့ အမှားအယွင်း အနည်းငယ်ရှိတာဟာ သဘာဝပဲလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီအချက်တွေကြောင့် စစ်ကောင်စီ လုပ်ဖို့ ပြင်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအသစ်ကလည်း မဲစာရင်းအမှားတွေနဲ့ တစ်ဖက်သတ်လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲ ပဲ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ခေတ်အဆက်ဆက် မမှန်ခဲ့တဲ့ လူဦးရေစာရင်းကို တစ်ပွဲတိုးပုံစံနဲ့ အတင်းကောက်ယူလည်း မြန်မာပြည်ရဲ့ လက်ရှိအနေအထားအရ အမှန် မရနိုင်ဘူးလို့ လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ရန်ကုန်မြို့က အချက်အလက်ကောက်ယူရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

“စာရင်းကောက်မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်ကလည်း ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိဘူး။ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုတွေ အားနည်းတယ်ဆိုတာလည်း တွေ့ရတယ်။ စစ်ကောင်စီက တခြားသက်ဆိုင်တဲ့သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်တာတွေ ညှိနှိုင်းတာတွေ မရှိဘဲနဲ့ သူတို့ လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဇွတ်အတင်းပေါ့ တစ်ကိုယ်တော် ပြင်ဆင်နေတဲ့သဘော ဖြစ်နေတယ်။ စာရင်းကောက်မယ့်အထဲမှာလည်း လူမျိုးလို အကဲဆတ်တဲ့ နာမည်တွေ ပါနေတယ်၊ ဒါကလည်း ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ပေါ့နော်၊ အမြဲတမ်း ပြောင်းလဲနေတဲ့ လူဦးရေစာရင်းကို လစဉ် Update လုပ်ဖို့ဆိုတာက အခုလို လိုက်ကောက်နေလို့ မရဘူး၊ စနစ်တစ်ခု ရှိမှပဲ ရမယ်။ အခုဟာက ခေတ်အဆက်ဆက် မမှန်ခဲ့တဲ့ လဝကရဲ့စာရင်းကို ဌာနဆိုင်ရာတွေက တစ်ပွဲတိုး ပုံစံနဲ့ ဝိုင်းကူပြီး လုပ်ပေးနေတာလို့ မြင်ပါတယ်ဗျ”

အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် နိုင်ငံတစ်ဝန်း မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်နေချိန် စာရင်းကောက်မယ့်အဖွဲ့ရဲ့ လုံခြုံရေး၊ ပြည်သူလူထုရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှု၊ စာရင်းကောက်မယ့်သူတွေရဲ့ အရည်အချင်းနဲ့ လူအင်အား စတဲ့အချက်တွေပေါ် မူတည်ပြီး လုပ်ငန်းအောင်မြင်မှု ရှိမရှိ၊ တိကျမှန်ကန်မှု ရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရလိမ့်မယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်း ကတော့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာဟာ မဲစာရင်းမှားလို့ မဟုတ်ဘဲ မဲစာရင်းအမှား ပြဿနာကို NLD အစိုးရလက်ထက် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မရှင်းနိုင်တဲ့အတွက် အခုလောက်ထိ အခြေအနေတွေ ဖြစ်လာတာလို့ ပြောပါတယ်။ 

“အဲဒီတုန်းက ပြေပြေလည်လည် တွေ့ ဆုံညှိနှိုင်းခဲ့လို့ရှိရင် အခုလိုဖြစ်ချင်မှလည်း ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ ပြောချင်တာကတော့ အာဏာသိမ်းချင်လို့ သိမ်းတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါလည်း အကြောင်းပြချက်တစ်ခုအနေနဲ့ မဲစာရင်းမှားလို့ သိမ်းတယ် ဆိုတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ မရှင်းလို့။ အမှန်က ရှင်းရမှာ။ ရှင်းလင်းတဲ့ကိစ္စတစ်ခု သူတို့ မလုပ်လိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အခုလို အထိ အခြေအနေဆိုးသွားတာလို့ ကျနော်ကတော့ သုံးသပ်တယ်”

စစ်တပ်ဦးဆောင်ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး အငြင်းပွားမှုတွေဖြစ်လာရင် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရဲ့ အဆုံးအဖြတ် အာဏာကသာ အတည်ဖြစ်တာမို့ မဲစာရင်းအမှားကို အကြောင်းပြပြီး အာဏာသိမ်းတာကတော့ ဒီမိုကရေစီစနစ်အရ အရုပ်ဆိုးလွန်းတယ်လို့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာ စိုင်းကြည်ဇင်စိုးက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။

“အာဏာသိမ်းတာတော့ မဲစာရင်းမှားတယ်ဆိုတာထက် မဲမသမာမှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ယူဆချက်နဲ့ သိမ်းတာပေါ့နော်၊ မဲစာရင်းမှားတယ်ဆိုတဲ့ဟာက ကျနော်တို့ မှားလေ့မှားထ ရှိပါတယ်၊ မှားတဲ့ဟာကို ဘယ်လို ပြန်ပြင်လဲဆိုတဲ့ဟာ အပေါ် တော့ မူတည်တာပေါ့။ အခု စစ်ကောင်စီက မဲမသမာမှု ရှိတယ်ဆိုတဲ့ဟာနဲ့ သိမ်းပြီးတော့မှ သူကိုယ်တိုင်ပဲ ပြန်ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်ဆိုတတာက အင်မတန်မှ ရုပ်ဆိုးတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်၊ မေးခွန်းထုတ်စရာတွေ အများကြီး ရှိတယ်။ အဆင်ပြေမှာတော့ မဟုတ်ဘူး”

အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ဖို့ ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့က ပန်ကြားချက် တစ်စောင် ထုတ်ပြီး တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူမှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုဖို့နဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုများရှိပါက သတင်းပေးပို့ တိုင်ကြားဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကတော့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းက လူဦးရေစာရင်းတွေကို eID ကွန်ပျူတာဒေတာစနစ်နဲ့ ကောက်ယူနေသလို တစ်ဖက်မှာလည်း မြန်မာ့အသံနဲ့ မြဝတီရုပ်သံကတစ်ဆင့် (E-voting) အီလက်ထရွန်နစ်နည်းနဲ့ မဲပေးတဲ့စနစ်ကို ပြည်သူလူထုသိအောင် ထုတ်လွှင့်ရှင်းလင်းနေပါတယ်။

RFA